ఒక్కడు మాంసమిచ్చె మఱియొక్కడు చర్మము గోసి యిచ్చె వే
ఱొక్కరు డస్థి నిచ్చె నిక నొక్కడు ప్రాణములిచ్చె వీరిలో
నొక్కనిపట్టునన్ బ్రదుక నోపక యిచ్చిరొ కీర్తి కిచ్చిరో
చక్కగ జూడు మంత్రి కుల సంభవ! రాయనమంత్రి భాస్కరా!
పరహితమైన కార్యమతి భారతముతోడిదియైన పూను స
త్పురుషుడు లోకము ల్పొగడ, పూర్వమునం దొక రాలవర్షమున్
కురియగ చొచ్చినన్ కదిసి గొబ్బున గోజన రక్షణార్థమై
గిరి నొక కేల ఎత్తెనట కృష్ణుడు ఛత్రము భాతి భాస్కరా!
సిరిగల వాని కెయ్యెడల చేసిన మేలది నిష్పలం బగున్
నెఱి గుఱిగాదు పేదలకు నేర్పున చేసిన సత్పలంబగున్
వఱపున వచ్చి మేఘు డొక వర్షము వాడినచేలమీదటన్
కురిసిన గాక అంబుధుల కుర్వగ నేమి ఫలంబు భాస్కరా!
దక్షుడు లేని యింటికిఁబదార్థము వేఱొక చోట నుండి వే
లక్షలు వచ్చుచుండినఁబలాయనమై చనుఁగల్ల గాదు ప్ర
త్యక్షము వాగులున్ వరద లన్నియు వచ్చిన నీరు నిల్చునే
అక్షయమైన గండి తెగనట్టి తటాకములోన భాస్కరా!
సన్నుత కార్యదక్షు డొకచాయ నిజప్రభ యప్రకాశమై
యున్నపుడైన లోకులకు నొండక మేలొనరించు సత్వసం
పన్నుడు భీము డా ద్విజులప్రాణము కావడె ఏకచక్రమం
దెన్నికగా బకాసురుని నేపున రూపడగించి భాస్కరా!
అడిగినయట్టి యాచకుల ఆశ లెరుంగక లోభవర్తియై
కడపిన ధర్మదేవత యొకానొకయప్పుడు నీదు వానికె
య్యెడల; అదెట్లు పాలు తమకిచ్చునె యెచ్చటనైన లేగలన్
కుడువగ నీనిచో కెరలి గోవులు తన్నును గాక భాస్కరా!
తగిలి మదంబుచే నెదిరి తన్ను నెఱుంగక దొడ్డవానితో
పగఁగొని పోరుటెల్ల నతిపామరుఁడై చెడు, టింతెగాకఁ?
నెగడి జయింప నేరఁ,డది నిక్కము, దప్పదు; ధాత్రి లోపలన్
దెగి యొక కొండతో తగరు ఢీకొని తాకిన నేమి భాస్కరా!
ఊరక సజ్జనుండొదిగి యుండిననైన దురాత్మకుండు ని
ష్కారణ మోర్వలేక అపకారము చేయుట వాని విద్యగా
చీరలు నూరుటంకములు చేసెడివైనను పెట్టెనుండగా
చేరి చినింగిపో గొరుకు చిమ్మట కేమి ఫలంబు? భాస్కరా!
సంతత పుణ్యశాలి యొక జాడను సంపద వాసిపోయి తా
నంతట పోకనెట్టుకొని యెప్పటియట్ల వసించియుండు; మా
సొంతము నందు చందురుని యన్ని కళల్ పెడబాసి పోయినన్
కాంతి వహింప డోటు తిరుగంబడి దేహము నిండ! భాస్కరా!
శ్రీగల భాగ్యశాలిఁగడుఁజేరఁగవత్తురు తారుదారె దూ
రాగమన ప్రయాసమున కాదట నోర్చియునైన నిల్వను
ద్యోగముచేసి; రత్ననిలయుండని కాదె సమస్త వాహినుల్
సాగరు జేరుటెల్ల ముని సన్నుత మద్గురుమూర్తి భాస్కరా!
అంగన నమ్మరాదు తనయంకెకురాని మహాబలాడ్యువే
భంగుల మాయలొడ్డి చెఱపందల పెట్టు, వివేకియైన సా
రంగధరుం బదంబుఁగరంబులు గోయఁగజేసెఁదొల్లిచి
త్రాంగియనేకముల్ నుడవరాని కుయుక్తులు పన్ని భాస్కరా!
అక్కఱపాటు వచ్చు సమయంబునఁజుట్టములొక్కరొక్కరి
న్మక్కువనుద్దరించుటలు మైత్రికిఁజూడగ యుక్తమేసుమీ
యొక్కట నీటిలో మెరక నోడల బండ్లను బండ్లనోడలన్
దక్కక వచ్చుచుండుట నిదానముగాదె తలంప భాస్కరా!
అతిగుణహీనలోభికిఁబదార్థము గల్గిన లేకయుండినన్
మితముగఁగాని కల్మిగల మీఁదటనైన భుజింప డింపుగా
సతమని నమ్ము దేహమును సంపద, నేఱులునిండిపాఱినన్
గతుకగఁజూచుఁగుక్కదన కట్టడ మీఱక యెందు భాస్కరా!
అదను దలంచి కూర్చిప్రజ నాదర మొప్పవిభుండు కోరినన్
గదిసి పదార్థ మిత్తు రటు కానక వేగమె కొట్టితెండనన్
మొదటికి మోసమౌబొదుగు మూలము గోసిన బాలు గల్గునే
పిదికినఁగాక భూమిఁబశు బృందము నెవ్వరికైన భాస్కరా!
అనఘునికైనఁజేకుఱు ననర్హుని గూడి చరించినంతలో
మన మెరియంగ నప్పుఁడవమానము కీడుధరిత్రియందు నే
యనువుననైనఁదప్పవు యథార్థము తానది యెట్టులన్నచో
నినుమునుగూర్చి యగ్ని నలయింపదె సమ్మెటపెట్టు భాస్కరా!
అవని విభుండు నేరుపరియై చరియించిన గొల్పువార లె
ట్లవగుణలైన నేమి పనులన్నియుఁజేకుఱు వారిచేతనే
ప్రవిమల నీతిశాలియగు రాముని కార్యము మర్కటంబులే
దవిలి యొనర్పవే? జలధి దాటి సూరారులద్రుంచి భాస్కరా!
ఈజగమందుఁదా మనుజు డెంత మపోహాత్మకుడైన దైవమా
తేజము తప్పఁజూచునెడఁద్రిమ్మరికోల్పడుఁనెట్లన న్మహా
రాజకుమారుఁడైన రఘురాముఁడు గాల్నడ గాయలాకులున్
భోజనమై తగ న్వనికిఁబోయి, చరింపఁడె మున్ను భాస్కరా!
ఉరుకరుణాయుతుండు సమయోచిత మాత్మ దలంచి యుగ్రవా
కృరుషతజూపినన్ఫలముకల్గుట తథ్యముగాదె యంబురం
బురిమిన యంతనే కురియకుండునె వర్షము లోకరక్షణ
స్థిరతర పౌరుషంబున నశేషజనంబు లెఱుంగ భాస్కరా!
ఊరక వచ్చుఁబాటుపడిన కుండిననై న ఫలం బదృష్టమే
పారఁగఁగల్గువానికిఁబ్రయాసము నొందిన దేవదానవుల్
వార లటుండగా నడుమ వచ్చిన శౌరికిఁగల్గెగాదె శృం
గారపుఁబ్రోవు లచ్చియును గౌస్తుభరత్నము రెండు భాస్కరా!
ఎట్టుగఁబాటు పడ్డ నొకయించుక ప్రాప్తము లేక వస్తువుల్
పట్టుపడంగా నేరవు నిబద్ద సురావళిఁగూడి రాక్షసుల్
గట్టు పెకల్చి పాల్పడలిఁగవ్వము చేసి మథించి రంతయున్
వెట్టియెకాక యే మనుభవించిరి వా రమృతంబు భాస్కరా!
ఎడ్డెమనుష్యుఁడేమెఱుఁగు నెన్ని దినంబులు గూడియుండినన్
దొడ్డ గుణాడ్యునందుఁగల తోరపు వర్తనల్లఁబ్రజ్ఞ బే
ర్పడ్డ వివేకి రీతి; రుచిపాకము నాలుక గాకెఱుంగనే?
తెడ్డది కూరలోఁగలయ ద్రిమ్మరుచుండినైన భాస్కరా!
ఘనుఁడొక వేళఁగీడ్పడిన గ్రమ్మఱ నాతని లేమి వాపఁగాఁ
గనునొక నొక్కసత్ప్రభువు గాక నరాధము లోప రెందఱుం
బెనుఁజెఱు వెండినట్టితఱిఁబెల్లున మేఘుఁడుగాక నీటితో
దనుపఁదుషారముల్ శతశతంబులు చాలునటయ్య భాస్కరా!
ఏల సమస్తవిద్యల నొకించుక భాగ్యము గల్గియుండినన్
జాలు ననేక మార్గములసన్నుతి కెక్క నదెట్లొకో యనన్
ఱాలకు నేడ విద్యలు? తిరంబగు దేవత రూప చేసినన్
వ్రాలి నమస్కరించి ప్రసవంబులు పెట్టరె మీద భాస్కరా!
ఒక్కఁడెచాలు నిశ్చలబలోన్నతుఁడెంతటి కార్యమైనఁదాఁ
జక్కనొనర్ప గౌరవు లసంఖ్యులు పుట్టిన ధేనుకోటులం
జిక్కగనీక తత్ప్రబలసేన ననేక శిలీముఖంబులన్
మొక్కపడంగఁజేసి తుదుముట్టఁడె యొక్క కిరీటి భాస్కరా!
పట్టుచుఁదండ్రి యత్యథమువర్తనుఁడైననుగాని వానికిం
బుట్టిన పుత్రకుండ తన పుణ్యవశంబున దొడ్డ ధన్యుఁడౌ
నెట్టన మఱ్ఱివిత్తు మునుపెంతయు గొంచెము దానబుట్టునా
చెట్టు మహోన్నతత్వమును జెందదే శాఖలనిండి భాస్కరా!
స్థానము తప్పివచ్చునెడఁ తానెటువంటి బలాడ్యుడున్ నిజ
స్థానికుడైన యల్పుని కతంబుననైనను మోసపోవుగా
కానలలోపలన్ వెడలి గందగజం బొకనాఁడు నీటిలో
గానక చొచ్చినన్ మొసలికాటున లోఁబడ దోటు భాస్కరా!
కట్టడదప్పి తాము చెడు కార్యముఁ చేయుచునుండిరేనిఁదో
బుట్టినవారినైన విడిపోవుట కార్యము; దౌర్మదాంధ్యముం
దొట్టిన రావణాసురునితో నెడబాసి విభీషణాఖ్యుఁడా
పట్టున రాముఁజేరి చిరపట్టము గట్టుకొనండె భాస్కరా!
ప్రేమను గూర్చి యల్పునకుఁబెద్దతనంబును దొడ్డవానికిం
దామతి తుచ్ఛపుంబని నెదం బరికింపగా యీయరాదుగా
వామకరంబుతోడ గుడువం గుడిచేత నపానమార్గయుం
దోమగవచ్చునే మిగులఁదోచని చేతులుగాక భాస్కరా!
తెలియని కార్యమెల్లఁగడతేర్చుట కొక్కవివేకి జేకొనన్
వలయునట్లైన దిద్దుకొనవచ్చుఁబ్రయోజనమాంద్యమేమియుం
గలుగదు ఫాలమందు దిలకం బిడునప్పుడు చేతనద్దమున్
గలిగిన జక్క జేసికొనుగాదె నరుం డది చూచి భాస్కరా!